Баримтат кино...

                                        Áàðèìòàò êèíîíû êàäð ýïèçîä áà êèíî

Áàðèìòàò êèíî íü õ¿ðýýëýí áóé îð÷íû òóñãàë áîëîâ÷ àìüäðàëûí øóóä õóóëáàð áèø. Áàðèìòàò êèíîíû óðàí á¿òýýë÷ õî¸ð òàëòàé ¿éë ÿâö þì. Ìàòåðèàë íü çîõèîã÷îîñîî, çîõèîã÷ íü ìàòåðèàëäàà íºëººëäºã. Áàðèìòàò êèíî íü çóðàãëàà÷èéí åðòºíöèéã ìýäðýõ íýã õýëáýð þì. Çóðàãëàà÷èéí òîä òîìðóóí ä¿ðñýíä ÿìàðâàà íýãýí òàéëáàð õýðýãã¿é áºãººä çóðàãëàà÷ íü õ¿íèé õàðñíûã ä¿ãíýõ íýãòãýõ õàðüöóóëàõ ÷àäâàðò òóëãóóðëàñàí áàéäàã. Æèøýý íü: áàðààí îé øóãóéä òîä ãýðýëä õàðàãäàõ æèæèã õóñ ìîäíû òóðüõàí íàâ÷. Êàìåð óäààí äîîøèëíî. Öàãààí èõ áèå íü ñàëààëñàí ¿íäýñ ð¿¿ øèëæèíý. ¯íäýñí¿¿ä íü ãóó æàëãûã ñ¿ëæèí ãàçðûí ã¿íýýñ ñîðîõ øèã áàéíà. Èíãýæ “ñàéí áàéíà óó? ñóîìè” ãýäýã áàðèìòàò êèíî ýõýëäýã. Ýíý ìîäûã õàðààä ¿å äàìæñàí îé õàä àñãà áà íóóðòàé øèð¿¿í îð÷èíä àìüäàðäàã æèæèã ¿íäýñòíèé òýñâýð õàòóóæëûí òóõàé êàäð áàéõ íü øóóä îéëãîãääîã. Ýíý ¿çýñãýëýíò õóñ ìîä áîëîí áàéãàëèéí çîõèöîëäîîíä ôèííóóäûí àðäûí çàí òºëºâèéí áýëýã òýìäýã áîëñîí áàéíà. Æèæèãõýí ýñãèé ãóòàë ºìññºí õ¿¿õäèéí ìºð òºìºð çàì äýýã¿¿ð àëõàæ áàéíà.Êàìåð õîéíîîñ íü àâíà. Êàäðò ÁÀÌ-ûí àæèë÷èí Ïàâåë Ðîìàíîâ îõèíûã õºòëºí ÿâíà. Àìðàëòûí ºäºð ýöýã îõèí 2 çóãààëæ áàéíà. Òàâüñàí çàìûí òºãñãºëä î÷èõîä îõèí òºìºð çàìíààñ áàÿñãàëàíòàéãààð ãàçàð ëóó õàðàéí áóóæ öàñààð äàðàãäñàí àëñ ã¿éæ îäíî. Çóðàãëàà÷ Ì.Ïèíóñ åðäèéí àìüäðàë 2-ð ïëàíä îðñîí õýñãèéã àâñàí áàéíà. “ÁÀÌ-ûí òàòàõ õ¿÷” òåëåâèçèéí êèíîã àìðàëòûí ºäðèéí çóãààëãûí áàéäëààð òºãñãºñºí áàéíà. ¯¿ãýýð Ïàâåë Ðîìàíîâûí îõèí øèã èäýð çàëóó þì ãýæ îéëãóóëæ áàéãààã õýëäýã þì. Çàì òºìºðíººñ áóóãààä èðýýä¿éä ààâûíõ íü çàì òàâèõ ãàëò òýðýã äàâõèí ºíãºðºõ ç¿ã ã¿éñýí íü îéëãîìæòîé áîëñîí áàéíà. Ò¿¿íèé óðàãø òýì¿¿ëñýí áàÿñãàëàíò çàëóó ä¿ð íü ÁÀÌ-ûã á¿òýýí áîñãîã÷ öîãëîã çàëóó ¿å ºñºí áîéæèõûã õàðóóëæýý. Æèæèã îõèíû õîéíîîñ ìàø èòãýëòýé ò¿¿íèé ýöýã àëõàæ áàéâ. ßìàð íýãýí òàéëáàðã¿é õºãæèì ýãøèãëýñýí ÿâäàë òºãñãºëèéí áýëýã òýìäãèéí áàéäàëòàé áîëãîñîí áàéíà. Á¿ñëýëòýíä áóþó Ñåâàñòîïåëèéã õàìãààëæ áóé äàé÷èä äàéñíû ç¿ã ãàë íýýæ áàéíà. “Ôàøèñòóóäûí õàð ¿õýë”  ãýæ íýðëýñýí òýíãèñèéí ÿâãàí öýðýã õîòûí çàõàä õàìãààëàëòûã áàðüæ áàéíà. Äàâøèëòàíä îðîõ ñèãíàë, çàëóó óñàí öýðýã òºìºð ìàëãàéãàà àâ÷ õàÿàä ºâºð äîòðîîñîî ôëîòûí ìàëãàéãàà ºìñººä îêîïíîîñ ãàðíà. Ôðîíòûí çóðàãëàà÷ Â.Ìèêîøêèéí àâñàí ýíý ä¿ðñ Ñåâàñòîïëûí óñàí öýðãèéí ä¿ðèéã õ¿ì¿¿ñèéí áàõàðõàë ¿¿ðä ¿ëäýýñýí þì. Ò¿¿íèé ýíãèéí ýíý ¿éëäýë íü óñàí öýðãèéí ýð çîðèãîî ¿éëäëýýð õÿçãààðã¿é çîðèã óñàí öýðýã õàìààðëààðàà áàõàðõñàí ä¿ð äàéñíûã ¿çýí ÿäñàí áàéäàë íü èëýð÷ áàéíà. Òýð ñóì íýâòðýõã¿é òºìºð ìàëãàéãààðàà òîëãîéãîî õàìãààëàõ ¸ñòîéãîî ìýäýõ áîëîâ÷ ººðèéí áàõàðõàë áîëñîí óñàí öýðãèéí ìàëãàéãàà ºìñ÷ áàéíà. Áîëçîøã¿é ¿õëèéí ºìíº óñàí öýðãèéí õàð ìàëãàé ¿çýã÷äýä Ñåâàñòîïëûã áààòàðëàãààð õàìãààëñàí óñàí öýðã¿¿äèéí ñýòãýëèéí òýíõýý ýð çîðèãèéã õàðóóëñàí. Ãàíöààðàà  êàäð íü ¿çýã÷äýä äàëä óòãûã îéëãóóëæ ÷àäàõã¿é. Ýíä çóðàãëàà÷èéí ãîë ¿¿ðýã íü á¿õ õîëáîîñóóäûã áîäîæ êàäðûã õýëáýðýýð áèø óòãà ñàíààíû àãóóëãààð áàÿëàã áîëñîí áàéíà. Æèðèéí ìýäýýëýë áèø ¿çýã÷äèéí í¿äíèé ºìíº ¿éë ÿâäëûã òîäîòãîí õàðóóëñàí óòãà íü õ¿ì¿¿ñèéí ñýòãýëèéí õºäëºëèéã èëýðõèéëñýí êàäð áîëñîí áàéíà.

 Íàìãàí äóíäóóð ÿâæ áóé ÿâãàí öýðýã-ìýäýýëýë

ÿí îéí äóíäóóð ÿâæ áóé ïàðòèçààíóóä-ìýäýýëýë

Ýíý êàäðóóäûã àíõààðàëòàé õàðàõ þì áîë öýðãèéí õ¿íä àëõààíààñ ººð ç¿éëèéã õàðæ áîëíî. Ôàøèñò ãåðìàíû òîëãîéëîã÷èäèéã ÿëãàæ áóé Íþðíáåðãèéí ø¿¿õèéí çààë. Áîñ ø¿¿ã÷ èðæ áàéíà ãýæ ìýäýýëíý. Øèðýýíèé ñºõºãäºæ áóé òàâöàíãóóäûí òàñ òàñ õèéõ äóó á¿ãä áîñ÷ áàéíà. “Àðä ò¿ìíèé ø¿¿õ” êèíîíû ðåæèññ¸ð Ð.Êàðìåí ýïèçîäûã ººð ìàÿãààð ìîíòàæèëæ çàðûã àíõààðóóëñàí ¿ãíèé õîéíîîñ áàðèìòàò ä¿ðñ¿¿äèéã îðóóëæýý. Íàìãàí äóíäóóð ÿâàõ ÿâãàí öýðýã îé øóãóéã òóóëàõ ïàðòèçààíóóä Óóë ðóó õ¿íä èõ áóóãàà ÷èðýõ öýðã¿¿ä Ø¿¿ã÷ ïðîêóðîðóóä óäààí õ¿íä çàìààð èéøýý èðñýí ãýæ äèêòîð óíøèæ áàéíà. Äýëãýöýíä öýðã¿¿ä ÿâæ áàéíà. áîðîî øàâõé ëàã øàâðààñ õºëºº àðàéõèéí ñóãàëæ óðàãø ç¿òãýõ ÿâãàí öýðã¿¿ä. Àóãàà ýõ îðíû äàéíû öýðã¿¿ä ÿâæ áàéíà. Ýïèçîòîä “Àëóóð÷èä ìèíü ÷è÷èðöãýý” ø¿¿õ öàã áîëëîî ãýñýí ¿ãýýð òºãñºæ áàéíà. Äàõèàä êàìåð ø¿¿õèéí òàõèìä áóöàæ òýíä á¿ãä ñóóæ ýýëæèò ø¿¿õ õóðàë ýõýëæ áàéíà. Ýäãýýð êàäðóóäûí ñîëèëò íü õóóëü÷èä ôàøèçìòàé áàéëäàæ òýäíèé ýñðýã áàéæ õîõèðñîí á¿õ õ¿íèé íýðèéí ºìíººñ ø¿¿æ áàéíà ãýäãèéã ãàðãàñíààð ñýòãýëèéí ìàø èõ õºäëºëèéã òºð¿¿ëñýí ø¿¿õ àæèëëàãàà áàéäàã. Äýýð äóðüäñàí æèøýýí¿¿ä íü áàðèìòàò êèíîíû çóðàãëàà÷ õ¿ì¿¿ñèéí äîòîîä ñýòãýë ñàíààíû õºäëºëèéã ãàðãàõàä ìàø îíîâ÷òîé àâñàí, äàëä ñàíààã èëýðõèéëñýí áýëýãäëèéí ÷àíàðòàé êàäðóóä áîëñîí þì. Ýíý ìýò÷èëýí îëîí æèøýýí¿¿äèéã äóðüäàæ áîëîõ þì. Îëîí êàäð íèéëæ ïëàí áîëíî. Êèíîíû êàäðóóäûã õýçýý ÷ áóñàä êàäðóóäààñ ñàëãàí äàí ãàíöààð íü ¿çýæ áîëäîãã¿é. Êèíîíû õàëüñàí äýýð áóóëãàñàí çóðàã á¿õèé êàäðóóäûã õýä õýäýí ¿å íèéëæ ¿ã áîëäîã ïðîöåññòîé àäèëòãàæ áîëîõ þì. Ãýõäýý êèíîíû êàäðûã íèéòýä íü áàñ êàäð á¿ðýýð íü ñàëãàæ ñóäëàõ íü áàéäàã. Åðäèéí àìüäðàë äýýð áîë êàäð òóñ òóñäàà áèå äààãààä áàéäàãã¿é ó÷èð íü êàäð áîëãîí õàíãàëòòàé ìýäýýëýë àãóóëæ ÷àääàãã¿é. ¯éë ÿâäëûí ºðíºëèéí ¿åä êàäð íü óòãà àãóóëãûã õàðóóëàõ öîãö õîëáîîñíû íýãýí íýãæ áîëäîã. Èéìýýñ êèíî çóðàãëàà÷ õ¿íèé óðàí á¿òýýëèéí çîðèëãî íü ãàíö íýã êàäðò çîðèóëàãääàãã¿é íèéò óðàí á¿òýýëèéã íü õàìàðñàí áàéäàã. Çóðàã àâñàí ìàø îëîí òîîíû õàëüñíààñ çºâõºí óðàí á¿òýýëèéí óòãà ñàíààã íü ¿íýí çºâ ãàðãàæ ÷àäàõóéö êàäðóóäûã øèëæ ñîíãîí ýâë¿¿ëæ /ìîíòàæ/ êèíî á¿òýýäýã. ¯¿íä çóðàãëàà÷ øààðäëàãà õàíãàõóéö óðàí ñàéõíû áîëîí óòãà àãóóëãûí õóâüä ìýäðýìæòýé çóðàã àâñàí áàéõ íü ÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.

Çóðàãëàà÷ íü êèíî çóðàã àâ÷ áàéõ ¿åäýý êàäðûí çîõèîìæ ä¿ðñèéí òîäîë ãýðýë, õºäºë㺺í, çóðãàà àâàõóóëæ áàéãàà õ¿íèé áàéäàë çýðýã èõ îëîí ç¿éëèéã äàíãààðàà øàãàéí õÿíàõ ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýíý. Õàðèí íàéðóóëàã÷ çóðãèéã íü àâ÷ áàéãàà õ¿íèé ¿éëäýë õºäºë㺺í ÿðüæ áàéãàà ÿðèàíûõ íü óòãà ó÷èð ç¿éí óÿëäàà õîëáîî àãóóëãà çýðýãò ãîë÷ëîí àíõààðäàã. Èéíõ¿¿ çóðàãëàà÷ íàéðóóëàã÷ 2 íýã ¿éë ÿâäëûã ººð ººðèéíõººðºº õàðæ òýð á¿õýí àâñàí êàäðò íü íýãääýã áîëîõîîð òýäíèé àæèë íýãäìýë øèíæ ÷àíàðòàé áàéäàã þì. Êèíîíû çóðãèéã èõýâ÷ëýí ¿éë ÿâäëûí äàðààëëààð íü àâäàã. ßâöûí äóíä êèíîíû ¿éë ÿâäàë óòãà ñàíààã óëàì á¿ð áàÿæóóëæ áîëîõóéö ìàòåðèàëóóä õóðèìòëàãäâàë õýðýãòýé õýñýãò íü îðóóëàí àøèãëàõ íü áèé. Åð íü ôîòî çóðàã÷èí òóõàéí íýã àãøèíã ãýðýë çóðãèéí õàëüñàíäàà áóóëãàõûã ýðõýìëýäýã áîë êèíî çóðàãëàà÷ õ¿í àæëûí ÿâöûã ýðõýìëýõ ¸ñòîé. Êèíîíû çóðãàà òóñ òóñàä íü àâñàí çóðàãëàà÷ íèéò êèíîíûõîî óòãà ñàíàà ñýòãýë õºäëºëèéí òîðãîí àãøèíã á¿ðýí ã¿éöýò ãàðãàæ ÷àääàãã¿é. Ñàíàìñàðã¿é òîõèîëäëîîð ñàéõàí çóðàã ãàðàõ áàéõ ãýæ áîäñîí çóðàãëàà÷ õýçýý÷ ¿éë ÿâäëûí óòãà àãóóëãàä òîõèðñîí çîõèîìæ á¿õèé çóðàã àâ÷ ÷àääàãã¿é. Àâàõ çóðãàà îéðîëöîîãîîð áàðèìæààëàõ çîõèîëûí òàëààð òîäîðõîé áóñ ìýäëýãòýé áàéõ ä¿ðñèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàõã¿é áàéõ íü êèíîíû ä¿ðñëýõ óðëàãò õàðø áºãººä èíãýæ àâñàí êàäðóóä íü àøèãòàé êàäð áîëæ ÷àääàãã¿é. Ïëàíàà õýðõýí òàâèõàà çóðàãëàà÷ íàéðóóëàã÷ 2 ñàéòàð òîõèðîõ õýðýãòýé. Ïëàí ãýäýã áîë çóðàãëàà÷ êàìåðàà çàëãààä óíòðààõ õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëýí àâñàí ä¿ðñèéã íèéòýä íü õýëäýã. Ïëàíû ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà õýäõýí ñåêóíä ÷ áàéæ áîëíî. Êèíîíû êàäð á¿ð êèíî óðëàí á¿òýýõ í¿ñýð èõ àæëûí ¿íäñýí õýñýã áºãººä çóðàãëàà÷ õ¿íýýñ ºíäºð ìýäðýìæ à÷ààëàë èõòýé á¿òýýë÷ àæèëëàãàà ºíäºð õàðèóöëàãûã øààðääàã. Ò¿¿íèé àâñàí õ¿íèé ñýòãýëèéã õºäºëãºõ êèíî ä¿ðñ íü áóñàä óðàí á¿òýýë÷äèéí àæèëòàé íèéöñýí íýãäìýë áàéõ ¸ñòîé. Ýïèçîä íü êèíîíû äàðààãèéí èë¿¿ òºâºãòýé ¿å øàò. Íàéðóóëàã÷èéí ýâë¿¿ëñýí êàäð ïëàíóóä íèéëæ òîäîðõîé íýã àãóóëãà ñàíààã èëýðõèéëñíýýð ýâë¿¿ëãèéí ºã¿¿ëáýð áóþó ýâë¿¿ëãèéí õýñýã ýïèçîä áîëäîã.

Ýïèçîäûã äîòîð íü ýíãèéí áîëîîä íèéëìýë ãýæ õî¸ð õóâààãääàã. Õýñýã áîëãîí òîäîðõîé á¿òýöòýé ¿¿ðýã çîðèëãî àãóóëãàòé áàéõ ¸ñòîé. Ýïçîä íü êèíîíû á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã áîëäîã. Áàðàã áè÷èë êèíî ãýæ ¿çýæ áîëîõ áîëîâ÷ ¿éë ÿâäàë íü òºãñººã¿é áàéàíà. Ýâë¿¿ëãèéí õýñãèéã èë¿¿ õ¿÷òýé èë¿¿ èõ óòãà ñàíàà àãóóëñàí ìàÿãààð õèéæ íýãòãýñýíýýð ñàéí êèíî õèéõ íºõöºë á¿ðäýíý. Êèíî ôèëüì ýíý áîë êèíîíû á¿õ êàäð ýâë¿¿ëãèéí õýñãèéí íàðèéí òºâºãòýé öîãö õîëáîîñ á¿òýýë þì. Êèíîíû á¿õ ä¿ðñèéã äóó àâèà õºãæèìòýé íàðèéâ÷ëàí ýâë¿¿ëæ êèíîã á¿òýýäýã. ̺í êèíîíû óòãà ñàíààã õýðõýí ãàðãàõ õ¿íèé ñýòãýëèéã õýðõýí õºäºëãºõ êèíîã ÿìàð ºí㺠àÿñòàé õèéõ åðºíõèé óòãà ñàíààã íü æèæèã ¿éë ÿâäëóóäòàé õýðõýí õîëáîõ çýðãýý óðüä÷èëàí øéèäñýí áàéäàã. Áàðèìòàò êèíîíû çóðàãëàà÷ õ¿íèé õóâüä àâ÷ áóé êàäð á¿ð èðýýä¿éä õýðõýí òºãñºõ íü ìýäýãäýýã¿é áàéãàà ¿éë ÿâäëûí íýãýí õýñýã áîëíî ãýäãèéã ñàéòàð óõàìñàðëàõ õýðýãòýé. Èéì òîõèîëäîëä êèíî çóðàãëàà÷ õ¿í òóõàéí ¿éë ÿâäëûí òàëààð ìàø ºðãºí ìýäëýãòýé áàéõ íü õîæèì õýðýã áîëîõóéö çóðãèéã ºíººäºð àâàõàä òóñàëäàã. Ìýðãýæëèéí àëäàà ãàðãàõ òîäîðõîé áóñ áàéð ñóóðüòàé áàéõ ÿã øààðëàãàòàé àãøèí õ¿íèé çóðãèéã àâ÷ ÷àäàõã¿é áàéõ íü ¿éë ÿâäëûí ¿íý öýíèéã áóóðóóëààä çîãñîõã¿é çàðèì ¿åä ¿éë ÿâäëûã ìóøãèí ãóéâóóëàõàä õ¿ðãýäýã. Áîëñîí ÿâäëûí ¿íýí áîäèò áàéäàë ìºí ÷àíàðûã îéëãîõ ò¿¿õýí áàðèìòûã õîé÷ ¿åäýý ¿ëäýýõýä òóñ áîëîõóéö êàäð á¿ðèéã íýãòãýí ýâë¿¿ëýã õèéäýã.

Çóðàãëàà÷ õ¿í áîëæ áàéãàà ¿éë ÿâäëûí õàìãèéí ÷óõàë õýñãèéã íü îëæ àâàõã¿é õàðñàí òààðñàí áîëãîíîî àâààä áàéâàë ìýäýýëëèéí ¿íý öýíý óòãà ñàíàà àëäàãäàõàä õ¿ðíý.

        Баримтат киноны материалд орон зай цаг хугацааг дүрслэх.

Орон зай

Ах дүү Люмьерийн авсан кино зураг дээр галт тэрэг үзэгчид рүү чиглэн ирэх үед , тэд сандлаасаа босч байсан гэдэг. Энэ нь гурав дахь хэмжүүрийн дүрслэл кинонд боломжтой болохыг харуулсан хэрэг болжээ. Кино дүрслэлийг хүний ухамсар гурван хэмжээст хүлээн авдаг. Бид орон зайн чиглэлийг дараах доор дурьдсан зүйл тодорхой болох үед мэдэрдэг.

1.                 Øóãàман алслалт

2.                 Àãààðûí ºíãºíèé àëñëàëò

3.                 Оптикийн алслалт

4.                 Камерийн харах өнцөгөөс бие биенээ хааж байгаа биетийн байрлал.

5.                 Эзэлхүүн ба уртыг дүрсэлсэн гэрлийн зохион байгуулалт.

6.                 Динамик алслалт

Эрт цагт уран зураачид ажиглалтаас янз бүрийн зайтайгаар биетийг дүрслэхдээ төрөл бүрийн арга барилыг хэрэглэдэг байсан. Орон зайд байгаа дүрс болон биетийн байрлалыг ямар зарчимаар авахад, зураглаач толгойгоо зовоох хэрэггүй. Энэ асуудлыг кино камерийн тусламжтайгаар шийдвэрлэнэ. Үүний тулд төв проекцийн шугамыг ойлгох хэрэгтэй. Проекцийн шугамууд биетийн урд галын гол цэг дээр нийлээд, цааш үргэлжлэн кадрын хавтгай дээрх параметр хэмжигдхүүнийг заана. Энэ бол алслалт буюу төв проекци юм. Хүний нүдэнд үзэгдэж байгаа бүх дүрслэл нь алслалын хуулинд захирагдана. Бидний харах аппарат нь ижил өндөртэй биетүүд холдох тусмаа жижигрэн харагдах байдлаар зохион байгуулагдсан байдаг. Ïàðалел шугамууд пь алслан явсаар нэг цэг дээр нийлнэ. Үүнийг нийлэх гол цэг гэж нэрлэнэ. Бидний хүлээн авах сэтгэл зүйн бодит байдалтай байгаа эд зүйл, пàралел шугамууд нь масøтабын хувьд жижгэрч байгааг ойлгохдоо ажиглагчаас биетийг холдуулсны үр дүн гэж үздэг. Ийм маягаар бид гурван хэмжээст ертөнцийг кинонд хавтгай хэлбэрээр мэддэг.

Зураг авалтын үед орон зайг бий болгож гурван хэмжээсийг өгч чадах шугаман гадаргууг сонгох хэрэгтэй юм. Төмөр замын рельс, замын тууз нэгэн ижил эгнээ барилгууд нэгэн төрлийн биетүүдийн дараалласан хэмнэл нь гурван хэмжүүрт орон зайг бий болгоход онцгой тааламжтай зохиомжийн материал болдог. Дараах гурван кадрыг харьцуулж харъя.

Кадр 1. Хажуугаас авсан байдал. Энэ бол амжилтгүй хувилбар. Хэн ч үүний гүнийг мэдэхгүй.

Кадр 2. Урдаас авсан байдал. Төмөр замын рельс нийлэх цэгийн доод өнцөгт чиглэсэн байна. Гэвч галт тэрэгний байдал бүхэлдээ алслал хаана байгааг хэлж өгөхгүй. Яагаад гэвэл галт тэрэгний толгой хэсэг түүнийг хаасан байна.

Кадр 3. Диагналын байрлал. Төмер замын рельсийн шугам багассаар байгаа нь алсдалтыг тодорхой харуулна. Вагонууд цаашлах тусам жижгэрч байгаа нь гурван хэмжүүрт байгааг батлах бөгөөд, энэ кадрын гүнийг тодорхой харуулсан зохистой хувилбар болно.

Агаарын алслалт

Л.да Винчи нэгэнтээ агаарын нөлөº үзэгчдэд нөлөөлдгийг ажиглажээ. Зураг авч байгаа камераас агаар дах гэрэл холдох тусам бүдгэрч зөөлөн болдог. Өнгөний цул байдал буурна. Энэ бол агаарын алслалт юм. Утаа униар, манан, бороо, усан дотор гэх мэт өвөрмөц нөхцºлд зураг авах нь орон зайг алга болгох нөхцлийг бүрэлдүүлнэ. Өнгөний алслалт эсрэг гэрэлтүүлгийг гаргаж ирдэг. Нарны туяа агаарыг нэвтлэн биетээс камерт буцаж ирэхдээ гэрлийн хурц цацраг манан бий болгодог. Ингэж үүссэн утаа манан өнгө ба будгийг зөөллөж детальт биеийн ерөнхий төлөв байдлыг халхалдаг. Энэ эфект нь үзэгчдийн харах цэгээс холдох тусам ихсэж. арын планыг гайхамшигтай дэвсгэр фон болгодог. Ингэснээр өмнөх ойрын планыг улам гоё дүрслэлтэй болгон тодруулдаг. Дэлгэцэнд гарч байгаа өнгө гэрлийн уналт нь оптикийн тэнхлэгийн дагуу хөдөлж байгаа биетийн эрч хөдөлгөөнийг тод томруун харуулна.

Оптикийн алслалт

Сюжетэд байх чухал кадрын цэг үргэлж фокусанд оршино. Энэ үндсэн дээр зураглаачийн оптиктой ажиллах ажил нь харааны аппаратын сэтгэл зүйн физик хуулин дээр үндэслэгддэг. Хүний нүд үргэлж сонирхож байгаа зүйл рүүгээ фокусаа тусгадаг. Зураг авалтын үед фокусыг нэг биетээс нөгөө биет рүү шилжүүлэх замаар үзэгчдэд орон зайн баримжаа мэдрэмж өгнө.

             Камерийн харах өнцөгөөс бие биенээ хааж байгаа биетийн байрлал.

Харааны бүсэд оршиж байгаа бүх зүйлүүд нь зураглаачид юмсын байрлалыг тодорхой харуулахад туслана. Фото зурагт композицийг байрлуулахаас эхэлдэг. Зарим биетүүд нөгөөгөө далдалж хааж байдаг. Þу нь ойр, юу нь хол байгааг харуулж өгөхийн тулд хөдөлгөөнийг ашиглана. Жишээлэхэд, оптикийн тэнхлэгт перпентèêóëÿраар хөдөлж байгаа галт тэрэг хадан цохионы цаана алга болно. Энэ юу гэсэн үг вэ, гэвэл хадан цохио операторò илүү ойрхон байна гэсэн үг. Хэрэв хадан цохионы хэсэг галт тэрэгний хэсэгт дарагдан алга болох юм бол үзэгчдэд төмөр зам ойрхон байна. Õадан цохио хол байна гэсýн үг.

Эзэлхүүн ба уртыг дүрсэлсэн гэрлийн зохион байгуулалт.

Хажуугийн гэрэлтүүлэг нь эзэлхүүн, орон зайн гүнийг òодорхой гаргана. Эсрэг гэрýлтүүлэг нь биет. Эд юмсыг арын планаас нь салгаж харуулна. Шууд нарны тусгалд гэрэлтсэн, чанх урдаас тавьсан лампын гэрэлд улайссан, сарнисан гэрэлд урссан гэх мэт өөр сэтгэгдэл төрүүлнэ. Ийм шинж чанарын гэрэлтүүлэг нь тухайн эд зүйлсийн хэлбэр эзэлхүүнийг тодорхойлоход бус, харин дүрслэлийг хавтгай болгож, орон зайн байдлыг бүрхэгдүүлдэг. Эндээс дүгнэн үзвэл, орчныг харуулахдаа тоомжиргүй хандвал болж байгаа үйл явдлын мөн чанарыг өөрчилж, түүний ааш араншингийн илэрхийлэх боломжийг багасгана. Жишээ нь, уулчин, автомашины жолîîчийг харуулахдаа, орон зайны боломжийг алдах юм бол зохиолын баатрын үйл хөдлөл, хөдөлмөрëөн гаргасан зүйлийг үгүй хийнэ.

Динамик алслалт.

          Үзэг÷ид рүү чиглэсэн галт тэрэгаээс хэн ч босч зугатаагүй. Эдгээр кино зургууд нь динамик агшныг бий болгож хуурмаг орон зайг төрүүлж өгдөг. Кадрын гүнийг динамик дүрслэлээр гаргахдаа 2 аргаар гаргаж болно. Үүнд, харааны талбайд хөдлөж байгаа биетэд хандуулах. Нөгөө арга нъ хөдөлгөөнт камерийг хэрэглэх явдал байдаг. Хүний нүдний харааны онцог нь ойролцоогоор 30 - 40 градусаар хязгаарлагддаг. Богино тусгалт оптик нь алслалтыг ихэсгэж ººрчилнº. Давших хºäºë㺺нийг улам хурдан болгоно. Динамик алслалтыг уран сайхны дүрслэлийн арга барилд ашигладаг. Урт тусгалтай оптикийн харааны бага өнцөг нь биетийн бодит төрхийг өөрчилнө. Камер руу очиж байгаа болон камераас холдож байгаа биетүүд нь санаанд багтамгүй эффектийг үзүүлдэг. Энд цаг хугацааны хүчин зүйл гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Хэрэв егөгдсөн цаг хугацааны хэсэгт биет масштабын хувьд ººð÷ëºã人ã¿é байхад сэтгэл зүйн хувьд хөдөлгөөн нь удаан байсан гэсэн мэдрэмжийг өгдөг. Кадр доторх хөдөлгөөн динамик алслалтын шинж төрхийг нээж, бусад арга барилын тусламжтайгаар кадрын гүнийг харуулахад зориуллагдаг.

                                                Êèíîíû öàã õóãàöàà

Äэлхий дээр хөдөлж байгаа маòåаас өөр ямарч зүйл оршин баéдаггүй хөдөлж байгаа матер орон зайд ч, цаг хугацаанд ч, өөрөөр хөдөлж чадахгүй... гэж В.И.Ленин бичжээ. Урлагийн янз бүрийн төрөл цаг хугацааны категорийг янз бүрээр тусган авдаг. Гэвч тэдгээрээс зарим нь үйл явдал, үзэгдлийн бодит хөгжлийг харуулахад захирагдсан байдаг,

Баримал, уран зураг, гэрэл зураг . Уран бүтээлчийн эдгээр бүтээл нь статик байдаг. Цаг хугацааны хүчин зүйлийг төсөөлөхдөө өмнөх амьдралын туршлагаа ашигладаг.

Дуу, бүжиг, хөгжмийн бүтээл. Бүтэýлтэй харьцах нь зохиолчийн санааг дахин бий болгохтой адил чанартай. Үзэгчид болон сонсогчдын хувьд цаг хугацаа бодитой.

Роман, шүлэг, тэмдэглэл. Цаг хугацааны тухай үг мэдээллэнэ. Уран зохиол болж байгаа үйл явдлын цаг хутацаанд чөлөөтэй нэвтэрнэ. Хүний оюун ухаан бодит цаг хугацааг мэдрэхгүйгээр хийсвэр төсөөлөлд бэлтгэгдсэн байдаг. Бидний төсөөлºл цаг хугацаанд янз бүрийн уртаар нэвтэрч, өнгөрсөн цагт очих буюу, эсвэл буцаж ирнэ.

Театрын жүжиг. Жүжгийн баатрóуд болон зааланд суусан үзэгчдэд цаг хугацаа адилхан өнгөрнө. Цаг хугацаа бодит бөгөөд жүжгийн завсарлага түр зогсооно. Жүжиг эхлэмэц цаг хугацаа дахин бодит утгатай болно. жүжигчид дахин тоглож эхэлснээр үйл явдлыг өрнүүлэн үргэлжлүүлнэ.

Кино. Уран сайхны ч , браимтат кино ч үйл явдал цаг хугацааны дотор өрнөн хөгждөг. Киноны баатрууд үзэгчид нэгэн ижил цаг хугауааны хэсэгт амьдарна. Дэлгэцэн дээр бодит үнэний хуурмаг тусгал бууна. Үүгээрээ театртай адилхан. Тийм боловч, кино монтаж киноны техник нь уран бүтээлч цаг хугацааны агуу хүчин зүйлийг ýçýìääýã. Ийм боломж урлагийн бусад төрөлд олддоггүй.

Цаг хугацааны тухай гүнзгий төсөөлөл нь киночдод амархан ирээгүй юм. Жишээ нь, камерийг галт тэрэг дотор суурилуулжээ. Галт тэрýãíýýñ á¿õ зоригч бууна. Вагон хоосорно. Дараагийн кадрт вокзал харагдана. Тавцан дээр хүмүүс хүлээнэ. Уурын галт òэрэг òавцанд ойртон зогсоно. Вагоноос энэ удаа гадна талаас харагдах байдлаар өнөөх зорчигчид, хоёр дахиа бууна. Энэ бол 1904 онд Ж.Мельесийн байж боломгүй аялал кинонд нэгэн ижил агшинг хоёр дахин давтсан. Õүмүүсийг гайхаж цочирдуулсан хэсэг юм. Гэхдээ иймэрхүү кадрууд нь зүгээр л нэг кино трюк юм. Тухайн үед зөвхөн үзэгчдэд ч бус, кино хийж байсан хүмүүст ч киноны цаг хутацааны онöлог танигдаагүй байлаа. Өнººдºр бид цаг хугацааны олоí үзэгдëèéí òалаар мэддэг болжээ. Óран сайхны болон баримтат киноны зураглаач нь мэргэжлээ өндөр чанартай эзэмшихийн тулд янз бүрийн нөхцөлд үйлдвэрлэлийн болоод уран бүтээлийн үүрэг даалгаврыг шийдвэрлэхэд ºөрийгөө бэлэн байлгах ёстой. Үүнд нэмж хэлэхэд зөвхөн авьяас чадвар, мэргэжилдээ дадсан байдлаас гадна байнга амьдралд идэвхитэй бөгөед иргэний зоригтой оролцож байхыг эрмэлзэх нь зүйтэй.